จีนประกาศแบนสินค้าทางเกษตร บิสกิต ขนมกรุปกรอบ จากไต้หวันกว่า 100 แบรนด์ รวมไปถึง ทรายธรรมชาติ วัตถุดิบที่ใช้ผลิตเวเฟอร์ ส่วนประกอบต้นน้ำของอุคสหกรรมเซมิคอนดัคเตอร์ เพื่อตอบโต้ ต่อการเยือนไต้หวันของ นางแนนซี เพโลซี ประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ ที่สถานเอกอัครราชฑูตจีนประจำประเทศไทยใช้คำว่า “…ยังดันทุรังเดินทางเยือนไต้หวัน” ตอนหนึ่งในแถลงการณ์ประณามนางเพโลซี
แม้มาตรการแบนของจีนเลี่ยงไม่แตะเซมิคอนดักเตอร์ หรือ ชิป เพราะกังวลต่อผลข้างเคียงที่จะสะท้อนกลับเข้าหาตัวเองอยู่เหมือนกัน หากความตึงเครียดบริเวณช่องแคบไต้หวันที่ยกระดับขึ้นแบบไม่เคยปรากฎมาก่อน ได้สร้างความหวั่นไหว ต่อตลาดชิป ที่รับรู้ถึงความไม่แน่นอนที่กำลังจะตามมา
ราคาหุ้น บริษัท ไต้หวัน เซมิคอนดักเตอร์ แมนูแฟคเจอริง จำกัด หรือ TSMC จากไต้หวัน ยักษ์ใหญ่ในอุตสาหกรรมชิปโลก ที่ครองส่วนแบ่งตลาดอยู่ราว 54% ลดลง 2.4% ในวันที่ 3 สิงหาคม ที่ผ่านมา ตามรายงานของรอยเตอร์ เช่นเดียวกับผู้ผลิตชิปรายอื่น ๆ ในโลกที่ราคาหุ้นลดลงเช่นกัน คือสัญญาณยืนยันต่อความกังวลที่เกิดในกลุ่มนักลงทุนต่อผลที่จะเกิดกับผู้ผลิตชิปจากสถานการณ์ที่ช่องแคบไต้หวัน
ต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา สุรพงษ์ ไพสิฐพัฒนพงษ์ โฆษกกลุ่มอุตสาหกรรมยานยนต์ สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) ออกมาแถลงข่าวว่า กลุ่มยานยนต์ ส.อ.ท.กำลังติดตามความตึงเครียดจีน-ไต้หวัน หลังล่าสุดจีนระงับการส่งออกทราย ซึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตเซมิคอนดักเตอร์ (ชิป) ไปยังไต้หวัน มีผลตั้งแต่วันที่ 3 ส.ค. 65 เพราะหากปัญหายืดเยื้อและไต้หวันไม่อาจหาแหล่งทรายจากประเทศอื่น ๆ มาทดแทนได้ จะยิ่งซ้ำเติมปัญหาการขาดแคลนชิปที่หนักขึ้นของอุตสาหกรรมยานยนต์และอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
โฆษกของกลุ่มอุตสาหกรรมยานยนต์บอกด้วยว่า เดิมมองสถานการณ์ชิปขาดแคลน (ที่ยืดเยื้อมาตั้งแต่ปี 2563-ผู้เขียน) จะคลี่คลายปีหน้า 2567 แต่เมื่อความตรึงเครียดระหว่างจีนกับสหรัฐฯยกระดับชึ้นไปอีกขั้น ต้องติดตามต่อไปว่าสถานการณ์จะบานปลายเพียงใด
“ชิปที่ขาดแคลนและมีราคาสูงขึ้นรวมถึงต้นทุนการผลิตอื่นของรถยนต์ที่เพิ่มขึ้น ทำให้ขณะนี้รถยนต์บางรุ่นได้ปรับราคาขึ้นแล้ว หากความตึงเครียดในภูมิภาคต่าง ๆ ยังไม่ดีขึ้นต้นทุนผลิตปี 2566 ก็จะสูงมากขึ้น และอาจทำให้การปรับราคารถยนต์รวมถึงยานยนต์ไฟฟ้า (อีวี) อาจมีมากขึ้นกว่าปีนี้รวมถึงรถจักรยานยนต์บิ๊กไบค์ด้วย” สุรพงษ์ แถลงตอนหนึ่ง
ชิปเป็นชิ้นส่วนเล็ก ๆ แต่สำคัญยิ่งในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ รวมทั้งรถยนต์ ปัญหาชิปขาดแคลนเริ่มกระทบในกลุ่มรถยนต์หรู อย่างเมอร์ซิเดส-เบนซ์ บีเอ็มดับเบิลยู วอลโว่ ออดี ฯลฯ เพราะชิปมีผลกับชุดไฟหน้า multibeam led หรือ wireless charger เป็นต้น ผู้ผลิตหลายค่ายแก้ปัญหาชิปขาดด้วยการตัดบางออปชันออกไป
ก่อนหน้านี้ กลุ่มอุตสาหกรรมยานยนต์ได้ประกาศ ลดกำลังการผลิตรวมปีนี้จากเดิมที่ตั้งใจจะผลิต 1,800,000 คัน (ส่งออก 1 ล้านคัน ) มากกว่าปี 2564 ที่ผ่านมา 6.78% แต่ปัญหาขาดแคลนชิป กลุ่มอุตสาหกรรมยานยนต์ฯ จึงตัดสินใจลดเป้าหมายการผลิตเหลือ 1,700,000 คัน โดยก่อนหน้านี้ โตโยต้ามอเตอร์ยักษ์ใหญ่อุตสาหกรรมยานยนต์โลก ได้ประกาศลดกำลังการผลิต 100,000 คัน ในเดือนมิถุนายน ด้วยเหตุผลจาก ชิปขาดแคลนมาแล้วเช่นกัน
ชิป หรือเซมิคอนดักเตอร์ ทำหน้าที่ประมวลข้อมูลในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ คอมพิวเตอร์ สมาร์ทโฟน รวมถึงรถยนต์ที่กล่าวกันมาแต่ต้น ต้นตอปัญหาชิปป่วนโลก เริ่มจากการสกัดหัวเว่ยที่กำลังทยานขึ้นเป็นผู้นำในระบบ 5G สมัยประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ที่ห้ามไม่ให้ TSMC ขายชิปรุ่นก้าวหน้าให้หัวเหว่ย
ก่อนที่ปัญหาชิปขยายวงจากเมืองเข้าสู่โหมดขาดแคลน เมื่อโลกเริ่มต้นจากการล็อกดาวน์หลบโควิดในปี 2563 ซึ่งส่งผลกระทบต่อสายพานการผลิต ก่อนที่ปัญหาจะค่อย ๆ ยกระดับความเข้มข้นจากพิษสงครามการค้าระหว่างจีนกับสหรัฐฯ ตามด้วยตลาดชิปหันไปให้น้ำหนักกับอุตสาหกรรมสมาร์ทโฟน คอมพิวเตอร์ มากขึ้นตามความต้องการที่เพิ่มขึ้นจากเวิร์กฟอร์มโฮมจนกระทบต่ออุตสาหกรรมรถยนต์ รวมไปถึงความต้องการชิปที่เพิ่มแบบพรวดพราดโดยพร้อมเพรียงกัน หลังหลายประเทศเริ่มเปิดประเทศในช่วงต้นปีที่ผ่านมา และสาเหตุล่าสุดคือสงครามยูเครนที่กระทบกับห่วงโซ่การผลิต
ก่อนหน้านี้แวดวงอุตสาหกรรมหวังว่าปัญหาชิปจะค่อยคลี่คลายหลังยักษ์ใหญ่อย่าง ทีเอสเอ็มซี ประกาศแผนการลงทุนใหม่มูลค่า 100,000 ล้านดอลลาร์ฯ อินเทล รวมทั้งหัวเว่ยของจีนที่พยายามพัฒนาชิปขึ้นมาใช้เองเพื่อหลบมาตรการกีดกันของตะวันตก แต่ตอนนี้สถานการณ์พัฒนาล้ำไปอีกขึ้นเมื่อเกิดกรณี เพโลซี เอฟเฟกต์ ส่วนความเป็นไปในระยะต่อ ๆ ไป คงต้องรอดูว่าหลังจีนเลิกซ้อมรบล้อมเกาะไต้หวันแล้ว จีนจะมีมาตรการอื่น ๆ แน่นอนว่า สีจิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน คงเลือกกลยุทธ์ หมากล้อม มากกว่า กำปั้นเหล็ก เพื่อไม่ให้สหรัฐฯ ใช้เป็นข้ออ้างในการเคลื่อนไหวกดดันจีน
ทิศทางของสถานการณ์ดังกล่าวย้ำว่าปัญหาชิปขาดจนรถยนต์จ่อขึ้นราคา ไม่ได้มีเหตุผลจากตลาดด้านเดียว หากยังโยงไปถึงการเมืองระหว่างประเทศอีกด้วย
ผู้เขียน: “ชญานิน ศาลายา” เป็นนามปากกาของ “คนข่าว” ที่เฝ้ามองการเปลี่ยนแปลงของวัฎจักรเศรษฐกิจตลอดช่วง 4 ทศวรรษเศษ
บทความอื่น ๆ ของผู้เขียน
